Tarihin arka sokaklarında: Tarsus

“Burası Avrupa’da olacak var ya, turistten geçilmez. Biz kıymetini bilmiyoruz” cümlesini kurdurtan yüzlerce kasaba,binlerce tarihi eser var Türkiye’de. Keşfettikçe insan hayıflanıyor, Avrupa seyahatlerine harcadığı para ve zamana. Neyse ki turizm şirketleri artık çok daha aktif bir şekilde Türkiye içi kültür turları yapıyor. 1 euro’nun 4 TL’yi geçtiği şu günlerde oldukça da ilgi görüyor yurtiçi turlar. 

Tarsus Amerikan Koleji mezunları arasında Türk iş dünyasının önde gelen isimleri var

Bu akımdan kısmetini maalesef alamayan ve fazlasıyla hak eden, arada sıkışmış bir yer Tarsus. Senelerdir, bir Amerikan Koleji’nin neden 1888 yılında buraya okul açtığını merak ederdim. Mesela neden Adana değil de bir ilçe olarak Tarsus?

İlk bakışta Türkiye’nin sıradan bir ilçesi gibi Tarsus. 200 binin üzerindeki nüfusu ile oldukça kalabalık; ama hiç büyük bir yermiş hissi uyandırmıyor. Tarihi Tarsus bölgesi bir zaman tüneli gibi. Kleopatra’nın gelin olarak geldiği Tarsus’a girerken geçtiği kapıdan şehre girip (geriye pek bir kalıntı kalmasa da) Antik Roma, Bizans, Selçuklu ve Cumhuriyet Dönemi Türkiyesi’ni ard arda geçtiğiniz sokaklarda yaşamanız mümkün. Eski Tarsus evlerinin bulunduğu dar sokaklar bugün birkaç kafe ve bara ev sahipliği yapsa da çoğu bakımsız. O bakımsızlığa rağmen o kadar gösterişliler ki insan baktıça üzülüyor. Hemen oracıkta başka bir efsane çıkıyor karşımıza. Şahmeran efsanesinin geçtiği hamam da burada. 

Kutsal kitaplarda yer alan birçok dini efsaneye ve ruhani liderlere ev sahipliği yapmış Tarsus. M.Ö 600’lerde Hz Danyal’a, ilk Hristiyanlar’dan St Paul’e ve Eshabı-ı Keyf mağarasında 309 yıl süren uykudan sonra hayata karışmaya çalışan Yedi Uyuyanlar’a....

Ulucami'nin dikdörtgen mimarisi ilgi çekici

Osmanlı Dönemi eserleri de Çukurova’ya özgü mimarileri ile alışılagelmişin dışındadır Tarsus’ta. Ramazanoğulları tarafından yaptırılan dikdörtgen formdaki Ulucami ve yanıbaşındaki Kırkaşık Bedesteni görülmeye değer. Bedestende bir fincan Tarsusi kahve ya da kaynar içilmeli tabii ki. Her ikisinin ne olduğunu açıklamakta fayda var. Tarsus’ta ve genel olarak tüm Çukurova’da kahve çay bardağında içiliyor. Porselenden yapılmış çay bardağı genelde kafelerde sunumda kullanıyor. Evlerde, esnafların dükkanlarında  bildiğiniz çay bardağında içiliyor kahve. Kaynar ise bitkisel karışımdan yapılan, mevsimine göre sıcak ya da soğuk içilen bir şerbet. Üzeri bol fındık, ceviz dökülerek servis ediliyor.

Marko Paşa Oteli'nin arka bahçesi de çok güzel

Yeme içme konularına girmişken Tarsus’un humusu meşhur. Sadece humus satan onlarca restoran var Tarsus’ta. Ben Amerikan Koleji’nin arkasındaki ara sokaklardan birindeki Akın Humus’u çok beğendim. Tahin ve nohutun nasıl dövülerek harmanlandığını izlerken iştahınız açılıyor. Oraya giderken aynı sokaktaki Emniyet Açıkekmek ve Lahmacun Fırını’ndan kuş gözü lahmacun alıp yanınızda götürebilirsiniz. Koyun ve dana eti karışımı, soğansız kıymadan yapılan harcı ile bu küçük mucizlerden bir oturuşta onlarca yemek mümkün. Lahmacunu alıp, gidip humusçuda yemeniz gayet doğal karşılanıyor. Yılın en az 300 günü güneşli ve açık havası olan bu coğrafyada çok zevkli dekore edilmiş iki otel ve onların bahçelerini de görmenizi, en azından birşeyler içmenizi ısrarla tavsiye ederim. Biri Marko Paşa diğer Elif Hatun Konağı. Eğer tüm Tarsus lezzetlerini eli yüzü düzgün bir mekanda daha uzun uzun oturarak tatmak isterseniz Ada Restoran en iyi adrestir ama pazar günleri kapalı. Diğer sözü geçen mekanların hepsi Pazar günü açık.

Tarsus'ta humus çok farklı

Bu mekanlara ulaşırken içinden geçilen çarşılar, dükkanlar, aktarlar o kadar eski ve doğal ki sanki yıllar öncesine gitmiş gibi oluyorsunuz. Bakım yapalım derken şu anda hepsi elden geçirilip, tek düze mekanlar haline getiriliyorlar. Görmek isterseniz bugünler son fırsat olabilir.

Adana ve Mersin’in tam ortasında her ikisine de 30 km uzaklıkta, bir zamanlar her ikisinden de büyük bir kentken unutulmaya yüz tutmuş Tarsus’u ben çok sevdim. Beni biraz da hüzünlendiriyor Tarsus, hakkının yendiğini düşünüyorum.